Fundacja Edukacja i Media upowszechnia rezultaty projektu
Projekt ten powstał w odpowiedzi na problem w edukacji dorosłych polegający na tym, iż język kursów i szkoleń jest często zbyt trudny w odbiorze dla osób dorosłych o niskich kwalifikacjach – i powoduje ich frustrację, zniechęcenie i nierzadko chęć rezygnacji. Celem projektu była wymiana najlepszych praktyk pomiędzy krajami partnerskimi oraz znalezienie zaleceń dotyczących łatwych/prostych sposobów przekazywania wiedzy, które mogą być wykorzystane w pracy z osobami dorosłymi o niskich kwalifikacjach, długotrwale bezrobotnymi, a także uchodźcami i osobami mającymi problemy z postrzeganiem języka.
Projekt był realizowany w okresie 1/10/2018 – 31/03/2020 r.
Polskim partnerem w tym projekcie była Śląska Fundacja Wspierania Przedsiębiorczości
Informacje o projekcie oraz końcowy produkt są dostępne na stronie:
https://www.facebook.com/ProjectEasyKnowledge/
Instytucje zaangażowane w realizację projektu „Easy ways to transfer knowledge”
- Ecological Future Education (Łotwa) – koordynator
- Balkanska Agenciya za Ustoychivo Razvitie (Bułgaria)
- Asociatia InitiativaCetatenilorSeniori (Rumunia)
- Istambuł Avrupa Arastirmalari Dernegi (Turcja)
- Śląska Fundacja Wspierania Przedsiębiorczości (Polska)
Pomysły i rady edukatorów z pięciu krajów uczestniczących w projekcie:
Stworzenie atmosfery sprzyjającej odprężeniu odbiorców przed nauką
Bardzo ważne jest, aby uczący się byli zrelaksowani i czuli się pewnie. Na tym etapie istnieje wiele możliwości, na przykład, poznanie każdego uczącego się poprzez zorganizowanie podstawowego ćwiczenia wprowadzającego, a tym samym przedstawienie się im i ułatwienie komunikacji pomiędzy uczącymi się. Upewnij się, że okazujesz swój entuzjazm i motywację, ponieważ pomoże to stworzyć atmosferę, w której uczący się będą Ci ufać i będą mieć pewność, że skorzystają na procesie uczenia się.
Zaczynając od przełamania lodów – elastyczność i adaptacja
Wchodząc do pomieszczenia, zacznij od przełamania lodów, aby dowiedzieć się więcej o swoich uczniach. Technika ta nie tylko pomoże Ci dostosować się do konkretnej grupy odbiorców i odstresuje słuchaczy, ale także zapewni efektywność czasową.
Analiza potrzeb szkoleniowych przed wdrożeniem kursu
Dogłębna analiza potrzeb ma kluczowe znaczenie dla ostatecznego sukcesu i przydatności szkolenia. Spróbuj dowiedzieć się, dlaczego uczestnicy zgłosili się na szkolenie, jaki jest ich aktualny poziom wiedzy i umiejętności w danej dziedzinie oraz jakie są ich oczekiwania. Wykonaj analizę, aby dowiedzieć się, jakie są luki pomiędzy istniejącymi i wymaganymi poziomami kompetencji osób uczących się, a następnie określ listę umiejętności lub wiedzy, które osoby te muszą osiągnąć. Dostosuj program kursu odpowiednio.
Zarządzanie stresem – ruch dla tworzenia dynamiki
Stres przed sesją edukacyjną z osobami dorosłymi o niskich kwalifikacjach jest rzeczą naturalną, ponieważ wiąże się z nim kilka wyzwań: komunikacja, poziom zrozumienia, motywacja itp. Najlepszym sposobem na zmniejszenie lub próbę wyeliminowania stresu jest ruch. Najlepszym sposobem na zmniejszenie lub wyeliminowanie stresu jest ruch. Poruszaj się po pokoju, spójrz na miejsce, z którego będziesz mówić i podejdź do tego miejsca. Wszystkie te ruchy pomagają w odtworzeniu wydarzenia i zapoznaniu się z grupą.
Cztery wyspy – twórcza refleksja, różnorodność kulturowa, praca zespołowa
Metoda ta jest wykorzystywana do rozwijania krytycznej i twórczej refleksji na temat integracji, mniejszości, większości, praw człowieka oraz różnorodności kulturowej. Storyboard. Uczestnicy tworzą 4 zespoły, z których każdy reprezentuje wyspę, utworzone przez nich według określonych instrukcji. 2 wyspy zostaną ewakuowane z powodu powodzi. Mieszkańcy muszą znaleźć miejsce na dwóch pozostałych wyspach. Muszą negocjować ze sobą. Następnie odbędzie się dyskusja na temat procesu integracji, przyszłych konfliktów, ich podstaw i pokojowego rozwiązania. Podczas rozmowy uczestnicy mogą znaleźć przykłady z życia codziennego dotyczące tej sytuacji, koncentrując się na takich kwestiach jak: Dlaczego integracja jest taka trudna? Czy musimy zrezygnować z naszej kultury?
Tempo uczenia się – bądź cierpliwy
Praca z nisko wykwalifikowanymi dorosłymi wymaga większej cierpliwości i ważne jest, aby zdać sobie sprawę, że nauka zajmuje więcej czasu niż z młodymi uczniami. Przy planowaniu pracy dobrze byłoby mieć na uwadze kilka opcji prezentacji materiału do nauki, również w wersji skróconej. Każdy uczący się ma swoje własne tempo, a nauczyciel ma za zadanie zapewnić optymalny rozwój uczącego się poprzez spersonalizowanie jego wsparcia. W tym przypadku, jeśli to możliwe, każdy uczący się powinien mieć dostosowane podejście, oparte na jego/jej własnym tempie.
Zwiększanie motywacji słuchaczy poprzez dostosowanie programu szkolenia
Motywacja słuchaczy może wzrosnąć, jeśli mają oni poczucie, że wiedza ta będzie przydatna w przyszłym życiu, pracy, itp. Dorośli muszą być w stanie zintegrować nową wiedzę z tym, co już znają. Oznacza to większą motywację i bardziej aktywny udział uczących się. Ponieważ tylko osoby uczące się mogą powiedzieć nam, jak nowa wiedza pasuje lub nie pasuje do starej, musimy ich o to zapytać. Poproś słuchacza o informację zwrotną na temat programu nauczania i jego realizacji podczas zajęć.
Wizualizacja dla ułatwienia percepcji
Może się zdarzyć, że osoby dorosłe o niskich kwalifikacjach nie posiadają podstawowej wiedzy, na przykład podczas szkolenia dla cukierników nauczyciel zauważa, że uczący się nie jest w stanie przygotować niezbędnych składników do ciasta. Czytając przepis, uczący się nie jest w stanie dostrzec ilości potrzebnego mu produktu. Nauczyciel rozwiązuje ten problem wyjaśniając, że 100 g cukru równa się objętości jednej szklanki, a 200 g mąki równa się objętości innej szklanki. Stosując tę metodę, nauczyciel zastępuje trudne miary i wizualizuje niezbędne ilości składników. Metoda ta może być stosowana do różnych tematów.
Wizualizuj za pomocą prostych słów, aby “połączyć kropki” – używaj języka odpowiedniego dla odbiorców
Dobrym pomysłem jest wykorzystanie flipchartów do tworzenia rycin i rysunków, które pomogą w wyjaśnieniu treści nauczania. Możesz przygotować częściowy rysunek (metaforycznie – “kropki”) przed wydarzeniem i uzupełnić go (metaforycznie “łącząc kropki”) podczas sesji, wnosząc jednocześnie wgląd.
Metoda narracji biograficznej – ankieter, respondent i obserwator.
Metoda ta jest przydatna w celu zbliżenia uczniów do siebie i pogłębienia ich zrozumienia drugiej osoby. Podczas tego ćwiczenia każdy członek grupy ćwiczy trzy różne role w wywiadzie biograficznym: ankieter – osoba, która rozpoczyna rozmowę i zadaje pytania; ankietowany – osoba, która opowiada swoją historię życia; obserwator – osoba, która obserwuje dwie pozostałe i udziela informacji zwrotnych na temat obu ról. Po zakończeniu ćwiczenia wszyscy członkowie grupy zbierają swoje myśli i wrażenia ze wszystkich trzech ról i przygotowują flipchart, prezentują swoje spostrzeżenia przed rówieśnikami. Na zakończenie warsztatów uczestnicy dzielą się swoimi wrażeniami, wyciągniętymi wnioskami i zaleceniami dotyczącymi dalszego doskonalenia ćwiczenia.
Krótkie kursy skupione na jednym temacie dla nisko wykwalifikowanych dorosłych słuchaczy
Nauczyciele powinni wziąć pod uwagę fakt, że osoby dorosłe o niskich kwalifikacjach zazwyczaj preferują krótkie kursy skupione na jednym temacie, które w dużym stopniu koncentrują się na zastosowaniu tej koncepcji do odpowiednich problemów. Tendencja ta wzrasta wraz z wiekiem osoby uczącej się. Dlatego też konieczne jest skupienie się na praktycznym wykorzystaniu wiedzy zdobytej podczas kursu.
Zaangażowanie osób dorosłych o niskich kwalifikacjach w rozwój treści szkoleniowych
Zaleca się zaangażowanie nisko wykwalifikowanych dorosłych uczących się w proces opracowywania treści szkoleniowych, ponieważ ich udział będzie korzystny i dostarczy użytecznych informacji.
Przypomnijmy o podstawach – co uczący się muszą wiedzieć, a nie czego musimy ich uczyć
Społeczeństwo opiera się na wspólnej i uniwersalnej wiedzy, którą wszyscy musimy znać: wolności słowa, wypowiedzi. Trzeba być miłym dla siebie – wymieniać się zdaniem konstruktywnie, nie oceniając wartościowo. Wszyscy uczestnicy muszą być zaangażowani, ponieważ jest to klucz do wzbogacenia sesji nauczania. A każdy powinien być dostępny i skoncentrowany na procesie uczenia się, co oznacza, że telefony komórkowe są wyłączone, każdy aktywnie uczestniczy w zajęciach, możliwe jest używanie urządzeń komputerowych (laptop, tablety) do celów uczenia się.
Radzenie sobie z zaburzeniami zachowania
Uczenie się nieformalne jest przydatne dla osób dorosłych o niskich kwalifikacjach dotkniętych zaburzeniami zachowania, które mogą powstrzymywać ludzi od kontynuowania normalnego życia i pracy. Jeśli masz do czynienia z nisko wykwalifikowanymi dorosłymi dotkniętymi zaburzeniami zachowania, praktyczne byłoby zaangażowanie osób, które odzyskały zdrowie po zachowaniach odbiegających od normy, porzuceniu szkoły, narkomanii itp. Ich rolą powinno być spotykanie się z odbiorcami, angażowanie uczestników w rozmowy poprzez dzielenie się własnymi doświadczeniami i zachęcanie ich do szukania specjalistycznego wsparcia. Upewnij się, że spotkanie nie przekracza jednej godziny i obejmuje prezentację tematu dnia (filmy, ppt, itp.), 10-minutową przerwę, po której następują debaty i praktyczne porady dla każdej sytuacji przedstawionej do dyskusji.
Interakcja
Włączenie osób uczących się w proces uczenia się ma kluczowe znaczenie dla stworzenia środowiska sprzyjającego nauce. Uczniowie muszą nauczyć się pracować razem, robiąc różne rzeczy, jednocześnie komunikując się i dzieląc. Dla przekazywania wiedzy nisko wykwalifikowanym dorosłym ważne jest zachęcanie do kreatywności, pracy zespołowej, dyskusji, pracy w zespole, pracy w małych grupach. Zorganizuj ćwiczenia integracyjne w poszczególnych blokach ćwiczeniowych, takie jak: zajęcia rekreacyjne służące rozwiązywaniu problemów, dyskusje na tematy, itp. w ramach przygotowań do późniejszych warsztatów. Ważne jest również organizowanie wycieczek do konkretnych organizacji, firm lub instytucji, gdzie uczestnicy mogą wizualizować możliwe wyniki po szkoleniu, a mianowicie, jak pracują ludzie z danego zawodu, jakie jest ich środowisko pracy, obowiązki, codzienna rutyna.
Wykorzystaj aktualne przykłady z życia wzięte – informacje o zainteresowaniach dorosłych
Podczas pracy z osobami dorosłymi o niskich kwalifikacjach ważne jest, aby korzystać z aktualnych informacji zgodnie z interesami osób dorosłych o niskich kwalifikacjach. W ten sposób proces szkolenia będzie realizowany w sposób asocjacyjny, tzn. poprzez podawanie przykładów, angażowanie w nieformalne działania z zakresu uczenia się lub przy użyciu technologii informatycznych. Proces szkoleniowy powinien być ukierunkowany na zadania, a nie na zapamiętywanie. Ponadto czynności związane z uczeniem się powinny odbywać się w kontekście wspólnych zadań do wykonania.
Metoda Żywej Biblioteki – poszanowanie praw człowieka
Żywa Biblioteka jest narzędziem, które ma na celu przeciwdziałanie uprzedzeniom i dyskryminacji. Działa jak normalna biblioteka: zwiedzający mogą przejrzeć katalog pod kątem dostępnych tytułów, wybrać książkę, którą chcą przeczytać i wypożyczyć ją na określony czas. Po przeczytaniu, zwracają książkę do biblioteki i jeśli chcą, wypożyczają kolejną. Jedyna różnica polega na tym, że w Żywej Bibliotece książki są ludźmi, a czytanie polega na rozmowie.
Ścieżka kształcenia
Pracując z osobami dorosłymi o niskich kwalifikacjach, wybierz łatwy do zauważenia temat i potencjalnego partnera do pracy, aby wzmocnić ich chęć do uczenia się więcej i dzielenia się tym, co już znają. Wyjaśnij, co dany temat oznacza w danym kontekście w sposób powtarzalny, ale z wykorzystaniem różnych środków, takich jak: przykłady, wspólne doświadczenia, filmy wideo do wizualizacji. Zawsze pamiętaj o ich przeszłości, aby odświeżyć ich wspomnienia i wyzwolić zdolność do dzielenia się z tobą jako nauczycielem swoimi pomysłami. Na koniec, jako partnerzy, będziecie mogli rozpisać listę wyników, które uczący się chcą osiągnąć w trakcie szkoleń.
Edukacja cyfrowa dla nisko wykwalifikowanych dorosłych – środowisko uczenia się
Środowisko uczenia się jest bardzo ważne dla tej grupy słuchaczy i musi być fizycznie i psychicznie wygodne. Forma i metodologia kursów ICT dla nisko wykwalifikowanych dorosłych powinna być przygotowana z uwzględnieniem ich potrzeb i możliwości ICT. Czasami nie jest łatwo zaangażować osoby dorosłe o niskich kwalifikacjach, aby aktywnie zajmowały się narzędziami cyfrowymi. Ideą i rozwiązaniem jest przekonanie ich, że ICT, media i Internet mogą być użyteczne w wielu praktycznych aspektach życia, a następnie zachęcenie ich do efektywnego wykorzystania wszystkich tych mediów.
Warsztaty muzyczno-taneczne – koloroterapia
Warsztaty miały na celu zapoznanie uczestników z autorską metodą terapii łączącej techniki muzykoterapii z metodą dramatyczną. Muzykoterapia to dziedzina wykorzystująca muzykę lub jej elementy w celu przywrócenia zdrowia lub poprawy funkcjonowania osób z różnymi problemami natury emocjonalnej, fizycznej lub psychicznej. Choreoterapia to terapia ruchem i tańcem. Dramaturgia jest metodą polegającą na tworzeniu fikcyjnych sytuacji i odgrywaniu roli.
Obie metody mogą być wykorzystywane do różnych celów, na przykład jako sposób praktykowania rozumności i koncentracji; uwalniania emocji; treningu nazywania emocji poprzez rozwijanie samoświadomości własnych potrzeb i reakcji emocjonalnych oraz zachowań w sytuacjach społecznych, kształtując umiejętności analizowania własnych doświadczeń; doskonalenia komunikacji werbalnej i niewerbalnej; rozwijania wyobraźni i kreatywności; szkolenia myślenia symbolicznego, abstrakcyjnego, pamięci i koncentracji; szkolenia rozumienia sytuacji społecznych i umiejętności społecznych, modelowania zachowań.
Ożywienie materii nieożywionej – opowiadanie historii i tworzenie kukiełek, rozwiązywanie problemów
Metoda ta wykorzystuje opowiadanie historii i tworzenie kukiełek do badania pamięci zbiorowej oraz przynależności. Niech każdy z uczestników wyjmie gazetę i zrobi z niej ptaka, używając wszystkich znanych mu technik – ugniatania, rozdarcia, składania, skręcania. Kiedy wszyscy będą już gotowi, prowadzący prosi uczestników o ożywienie wykonanych kukiełek: Jak wygląda ptak; jakie ruchy wykonuje, jak leci, jak chodzi, je, śpi itp. Metoda ta może być dostosowana do wielu sytuacji i tematów.
Nauka oparta na doświadczeniu – wykorzystaj doświadczenie słuchaczy
Nauka oparta na doświadczeniu ma na celu angażowanie emocji uczących się, jak również poszerzanie ich wiedzy i umiejętności – na uczeniu się poprzez doświadczenie. Pracując z nisko wykwalifikowanymi dorosłymi uczniami, nauczyciele mają możliwość wykorzystania ich wcześniejszych doświadczeń w procesie uczenia się. Aktywne uczestnictwo może prowadzić do tego, że osoby uczące się doświadczą większej satysfakcji z nauki. Mogą oni lepiej rozumieć pojęcia, być bardziej kreatywni, zastanawiać się nad swoimi działaniami i doświadczeniami. W rezultacie ich błędy stają się cennym doświadczeniem, dając możliwość uczenia się na błędach popełnionych przez rówieśników.
Wykorzystanie krótkich filmów “szczęśliwe historie sukcesu” jako inspiracji dla słuchaczy
W dziedzinie kształcenia w zakresie przedsiębiorczości szczególnie przydatne jest pobudzanie ducha przedsiębiorczości słuchaczy, motywowanie ich i zachęcanie do realizacji własnych pomysłów. Przed obejrzeniem filmu należy go obejrzeć i określić, czy do zilustrowania celów w programie nauczania wykorzystasz cały film, czy tylko niektóre jego fragmenty. Stymuluj wcześniejszą wiedzę uczniów (poproś uczniów, by zapisali, co na pewno wiedzą na dany temat i co myślą, że wiedzą). Po obejrzeniu filmu poproś uczniów, by zrewidowali swoje listy w oparciu o to, czego się nauczyli. Zidentyfikuj pytania i przedyskutuj nowe informacje.
Korzystaj z e-zasobów, aby dotrzeć do uczących się
Używaj narzędzi e-learningowych jako środowiska dystrybucji i kanału komunikacji. Znajdź informacje ogólne na dany temat, a także przykłady dobrych praktyk, które pozwolą Ci wybrać najbardziej odpowiednie i kreatywne rozwiązanie. Ponadto, wskazane jest zebranie informacji na temat wiedzy i umiejętności, które uczący się muszą zdobyć. Co więcej, e-zasoby mogą być również wykorzystywane do prezentacji informacji za pomocą różnych instrumentów, np. aplikacji mobilnych, stron internetowych. W ten sposób nauczyciel może również uzyskać pewne informacje zwrotne od uczących się.
Refleksja, podsumowanie Na koniec każdych zajęć edukacyjnych ważne jest, aby zastanowić się nad tym, co zostało omówione podczas zajęć, aby dowiedzieć się, co było łatwe do zrozumienia dla słuchaczy a co sprawiało trudności. Zadanie to powinno być wykonane zarówno przez nauczyciela, jak i przez uczących się. Następnie obie strony powinny wymienić się swoimi przemyśleniami i pomysłami w celu usprawnienia procesu szkolenia na przyszłość.